Header Painting by Agapi Hatzi

Παρασκευή, Ιανουαρίου 26, 2007

Σκέψη και "σκέψη"


Ο Ηρόδοτος γράφει, πως οι αρχαίοι Πέρσες είχαν μία μέθοδο, για να λαμβάνουν σοβαρές αποφάσεις, ακόμα και για τα θέματα του πολέμου.
Κάθονταν, το σκέπτονταν, συνεδρίαζαν, μελετούσαν τα δεδομένα και τις πιθανότητες και έβγαζαν από κοινού μία λογική απόφαση.
Μετά, πήγαιναν όλοι μαζί και έπιναν κρασί, μέχρι να χάσουν τον κόσμο κάτω από τα πόδια τους. Εν πλήρη μέθη, όταν η λογική είχε πια πάει περίπατο, αναφερόταν το ζήτημα εκ νέου και αποφάσιζαν για άλλη μία φορά.
Εάν και μόνο εάν οι δύο αποφάσεις συνέπεφταν, τις εφάρμοζαν. Αλλιώς, προφανώς επαναλάμβαναν τη διαδικασία.

Οι άνθρωποι «σκεπτόμαστε» με δύο τρόπους:

Ο ένας είναι η λογική, το μυαλό, ο λόγος. Όσα έχουμε μάθει, έχουμε καταλάβει, έχουμε κατηγοριοποιήσει και ταξινομήσει. Όσα μπορούμε να ανακαλέσουμε στη μνήμη και να τα αναλύσουμε. Όσα υπόκεινται σε αρχές, αξιώματα και καθολικές προτάσεις.

Ο άλλος είναι λίγο πιο αφηρημένος. Πού εδρεύει; Ουδείς γνωρίζει. Άλλοι λένε στον ίδιο τον εγκέφαλο, κάπου κοντά στο λόγο. Άλλοι πάλι λένε στην καρδιά ή στην ψυχή, άλλοι στα σπλάχνα, κάπου στο ηλιακό πλέγμα. Είναι αυτά που νοιώθουμε και που έχουμε νοιώσει. Αυτά που έχουμε βιώσει βαθιά και έχουνε γίνει ένα με μας. Είναι οι επιθυμίες, οι ανάγκες και οι φόβοι μας. Είναι αυτό που λένε ο εσωτερικός μας κόσμος και που πολύ τον υποβιβάζουν σε απλό συναίσθημα.

Έγραψα πιο πολλά για τον δεύτερο τρόπο. Δεν είναι, γιατί τον θεωρώ σημαντικότερο. Ίσως πάλι και να το κάνω. Είναι μάλλον, γιατί ακόμα αυτές οι λειτουργίες είναι σχεδόν άγνωστες. Όταν κάτι δεν το γνωρίζεις καλά, λες πάντα περισσότερα. Προσπαθούμε να τις βάλουμε στα καλούπια του λόγου, όμως αυτές είναι αυθύπαρκτες και έχουν τους δικούς τους νόμους. Εάν έχουν νόμους. Ελάχιστοι τις αναγνωρίζουν ακόμα και -ή μήπως κυρίως όχι;- στον ίδιο τους τον εαυτό κι ακόμα λιγότεροι τις ελέγχουν.

Ίσως να είναι η γνωστή διαφοροποίηση, που κάνουν τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες, το IQ και το EQ (Intelligence quotient & Emotional quotient). Το πρώτο μετρά την γενικότερη ευφυΐα και αντίληψη του ατόμου. Το δεύτερο τη δυνατότητα κατανόησης και διαχείρισης του συναισθήματος -τόσο του δικού σου, όσο και των άλλων. Ακόμα σε εμβρυϊκό στάδιο αυτή η θεωρία.

Αν μην τι άλλο, κατάφερε η περίφημη επιστήμη, να διακρίνει τουλάχιστον την ύπαρξη κάτι διαφορετικού από τη δική της βάση, τη λογική. Κατάφερε να υποψιαστεί ως σημαντική ανθρώπινη παράμετρο αυτό που όλοι οι άνθρωποι γνώριζαν ανέκαθεν. Οι αρχαίοι Πέρσες -όπως είδαμε- το λάμβαναν υπ’ όψιν ακόμα και στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων. Κι απ’ τους αρχαίους Έλληνες μου έρχεται τώρα μία φράση στο μυαλό, που ίσως να μοιάζει άσχετη, όμως νομίζω πως στην ουσία αναφέρεται σ’ αυτές τις τόσο σημαντικές και τόσο μυστήριες διεργασίες του είναι μας:

«Όποιος γνωρίζει τον κόσμο είναι έξυπνος, όποιος γνωρίζει τον εαυτό του είναι σοφός».

11 σχόλια:

  1. Το σκέφτηκα και το ξανασκέφτηκα, αλλά ακόμα δεν ξέρω με ποιο τρόπο παίρνω αποφάσεις.
    Προφανώς δεν γνωρίζω τον εαυτό μου. Αλλά να σου πω, δεν είμαι και τόσο σίγουρη αν θέλω. Η γνώση δημιουργεί προβλήματα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ισορροπημένη η μέθοδος τών Μήδων...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. καλο κρασι πιναν...γι αυτο λεγαν τετοια σοφα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το θέμα σου επιστημονικά ονομάστηκε ψυχανάλυση.

    Προσωπικά, δεν με ικανοποιεί ο όρος EQ, δεν μπορώ να το αποδείξω, απλά δεν μου κάθεται.

    Ζηλεύω τους ανθρώπους που έχουν βουτήξει στα θολά νερά του δεύτερου κόσμου (του κρυμμένου).

    Φοβάμαι όμως ότι οι ίδιοι δεν ζηλεύουν καθόλου τον εαυτό τους.


    H διανομή μπλουζακίων έλαβε τέλος, το μπλογκοσερφάρισμα ξαναρχίζει δειλά, δειλά...


    Καλύτεροι οι Ramones απ' το Louis...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. 3 pad, καλά... να μείνουμε στα σκοτάδια τότε...

    dodos, ναι... και τερπνή...

    onomatodosia, τι πίνετε και δεν μας δίνετε...

    andy, γέλασα πολύ με την 1η σου παρατήρηση. Αλλά εμένα προσωπικά δεν με πείθει και πολύ η ψυχανάλυση ως "επιστήμη"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλημέρα!
    εγώ νομίζω πως συνήθως βρίσκομαι στο δεύτερο κόσμο!

    Και πάντα δεν είμαι σίγουρος γι αυτό που αποφάσισα.

    Να και τώρα που σου γράφω μήπως τελικά σκέφτομαι με τον πρώτο?

    Μπορεί.

    Όχι όχι,με το δεύτερο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σταύρο, αξεδιάλυτοι κόσμοι...

    Αλκυόνη, όλα του γάμου δύσκολα κι η νύφη γκαστρωμένη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. καθένας ανάλογα τα βιώματά του και το πόσο γνωρίζει τον εαυτό του έχει και διαφορετικό τρόπο αντίληψης και σκέψης!
    αυτό για τον τρόπο των Περσών δεν το ήξερα, ενδιαφέρον!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Η σκέψη οδηγεί στη σοφία!Νομίζω οτι όσο πιο απλή η σκέψη μας τόσο πιο εύκολα είναι να φτάσουμε αυτη την σοφία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. melomenos, βασικά αυτό ήθελα να γράψω... τα υπόλοιπα ήταν για μπούγιο. Σάλτσες, που λέγαμε και μικροί...

    pixie, μπα... η σκέψη πρέπει πρώτα να προσθέσει (γνώσεις, βιώματα), να συνθέσει και μετά να αφαιρέσει, μέχρι να ξαναγίνει "απλή".

    ΑπάντησηΔιαγραφή