Header Painting by Agapi Hatzi

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 21, 2006

Αυτοδιάθεση











Ίσως το θέμα που με έχει απασχολήσει περισσότερο στη ζωή μου, είναι η ελευθερία. Επειδή όμως η έννοια της ελευθερίας είναι ασαφής και από πολλούς θεωρείται ουτοπική, ας την πούμε αυτοδιάθεση, που έχει πιο συγκεκριμένο νόημα. Η αυτοδιάθεση λοιπόν -κατά τη γνώμη μου- δεν αποτελεί ιδανικό, αλλά το βασικότερο και ουσιαστικότερο δικαίωμα του ανθρώπου στη ζωή.

Πιστεύω, πως κανείς δεν έχει δικαίωμα να σου λέει τι να κάνεις από τότε που είσαι ακόμα παιδί, παρά μόνο στα πλαίσια που δεν είσαι σε θέση ακόμα να αντιληφθείς, τι μπορεί να σε βλάψει θανάσιμα. Κι αυτό υπό μορφήν διδαχής και όχι περιορισμού. Ναι, θα δείξεις στο παιδί, πως είναι επικίνδυνο να βάζει τα δάχτυλα στην πρίζα, αλλά δεν θα του απαγορεύσεις να πλησιάζει τις πρίζες. Ή τη φωτιά ή τους γκρεμούς ή ή… Μόνο θα το ενημερώσεις.

Πόσο μάλλον να απαγορεύεις στο παιδί πράγματα, που σαφώς του αρέσουν και τα έχει συνειδητά επιλέξει, επειδή εσύ τα θεωρείς βλαβερά ή «κακά» με οποιαδήποτε έννοια. Ας φάει ό,τι θέλει, όποτε θέλει, ας παίξει στο κομπιούτερ με τις ώρες, ας ξυπνάει στις 2 το μεσημέρι. Αν δεν του πεις «όχι», θα διαπιστώσεις σύντομα, πως για διάφορους λόγους -με πρώτο και κύριο να συμβαδίζει με τους άλλους- θα βάλει μόνο του όρια στον εαυτό του. Μια δοκιμή θα σας πείσει…

Ξέρω, ακούω από τώρα τις αντιδράσεις. Το παιδί χρειάζεται πειθαρχία, το παιδί δεν ξέρει. Το παιδί ξέρει μια χαρά. Απλά θέλουμε να του επιβάλουμε τα δικά μας πιστεύω, όπως θέλουμε να τα επιβάλουμε άλλωστε παντού, αλλά δεν μας παίρνει κι έτσι το κάνουμε ασυστόλως πάνω στο ανίκανο να μας αντισταθεί παιδί.

Τα ζώα αφήνουν τα μωρά τους ελεύθερα μόλις απογαλακτιστούν και δεν παθαίνουν τίποτα χειρότερο απ’ ό,τι παθαίνουν οι γονείς τους. Κι αν πάθουν, έπαθαν στο κάτω-κάτω. Πόσο μπορείς να προστατεύεις ένα άλλο ον και για πόσον καιρό; Και πώς θα μάθει να αυτοπροστατεύεται; Γιατί του κλέβεις το δικαίωμα στο πάθημα και στο μάθημα;

Ανθρώπινες βλακείες και εγωισμοί. Θεωρούμε πάντα πως εμείς ξέρουμε καλύτερα και επιπλέον για προσωπικό μας όφελος, για να μην πληγωθούμε εμείς και εν ονόματι της αγάπης, καταπιέζουμε τους άλλους. Τα παιδιά δεν είναι ηλίθια και αν τα αφήσεις ελεύθερα, σύντομα θα βρουν τι είναι καλό και τι κακό για τα ίδια.

Έτσι κι αλλιώς μήπως οι ενήλικες τα καταφέρνουν καλύτερα; Μαθημένοι σε «πρέπει» και αιωνίως ανεύθυνοι λόγω αυτής της «πειθαρχικής» και υπερπροστατευτικής διαπαιδαγώγησης, αντιδρούν στην καταπίεση μόλις βρουν την ευκαιρία, με χιλιάδες βλαπτικούς τρόπους. Μήπως κι αυτοί δεν ξέρουν;

Ο κόσμος μας θα ήταν πολύ καλύτερος χωρίς τη λεγόμενη «πειθαρχία», που στη βάση της είναι καταδυνάστευση. Μόνο τότε θα ξεδιπλωνόταν η αυτοπειθαρχία, στην οποία έχουμε όλοι δικαίωμα. Όπως έχουμε δικαίωμα σε οποιαδήποτε έννοια αρχίζει με τη λέξη αυτο-. Ακόμα και στην αυτοκαταστροφή…

12 σχόλια:

  1. Από παλιά έβρισκα τα ποστ σου πολύ καλά,"ψαγμένες"τις τοποθετήσεις σου,έξυπνες τις αναλύσεις σου...

    Αναρωτιέμαι τι να έχεις σπουδάσει...(δεν αστειεύομαι)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Την αυτοπειθαρχία δηλαδή θα τη μάθουμε παρατηρώντας τους άλλους?
    Αυτό μου φαίνεται ακόμα πιο καταπιεστικό για τους άλλους...που αργότερα θα γίνουμε κι εμείς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητή Synas, θέτεις δύο διαφορετικά πράγματα Το ένα είναι τα όρια: η ψυχολογία λέει πως το παιδί τα χρειάζεται για να νιώθει ασφάλεια. Το άλλο είναι ο υπέρμετρος περιορισμός του, που (όπως λέει πάλι η ψυχολογία) δημιουργεί έναν ενήλικα που φοβάται να πάρει πρωτοβουλίες. Είναι όψεις του ίδιου νομίσματος, η ανασφάλεια μπορεί να πηγάζει είτε από υπέρμετρο περιορισμό είτε από πλήρη απουσία ορίων.

    Και τα ζώα θέτουν κανόνες στα μικρά τους. Τα μαθαίνουν να σέβονται, για παράδειγμα, τους αρχηγούς του κοπαδιού, να μην το παρακάνουν με το παιχνίδι τους και χτυπήσουν κάποιο άλλο μέλος, ενώ τα διάφορα «μαθήματα» που τους δίνουν (να κυνηγούν για παράδειγμα) δεν έχουν να κάνουν με τα δικά μας μαθήματα, αλλά μάλλον μοιάζουν με το πως να περπατάμε, να μαθαίνουμε τη γλώσσα τα πρώτα χρόνια, κτλ. Τότε που δεν βαριόμαστε ακόμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. teiresias, thank you! Έχει σημασία τι έχω σπουδάσει; (δεν αστειεύομαι)

    ladybug, δεν κατάλαβα το συνειρμό... μήπως σ' επηρέασε το τραγούδι;

    yannis h, τα παιδιά θέλουν να μαθαίνουν, δεν βαριούνται. Να τους μαθαίνουμε πράγματα, μην επιβάλλουμε κανόνες όμως, για τους οποίους δεν θα έπρεπε ούτε εμείς οι ίδιοι να είμαστε τόσο σίγουροι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητή,
    μου πήρε χρόνια να πειθαρχήσω ...στην αυτοδιάθεσή μου!
    Κι ακόμη δεν ξέρω αν και πόσο τα έχω καταφέρει...
    Πάντα θα προσπαθώ. Η ελευθερία είναι εκεί απέναντι και με κοιτάζει.
    Καλές γιορτές!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Tα παιδιά θέλουν κυρίως κάποιον να τους εξηγεί γιατι π.χ είναι επικύνδινο να ακουμπήσουν στο ζεστό μάτι οχι κάποιον να τους δίνει εντολές ή να ακούνε ΜΗ,ΟΧΙ,ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ.Σίγουρα τα παιδιά είναι πολύ έξυπνα και καταλαβαίνουν τα πάντα.Αλλο καθοδήγηση και άλλο πειθαρχεία.Super post!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Do what youre doing, spend what youre owing
    Pay what youre paying, look where youre going
    Say what youre thinking, kill who youre killing
    Sing if youre singing, speak if youre speaking
    Sounds good to me


    Happy Mondays-Loose Fit

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Σύνθετες καταστάσεις και λεπτές ισορροπίες- μακάρι να ήσαν όλα απλά, όπως ο κίνδυνος τής πρίζας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ναι αλλα υπάρχουν και αυτές οι καταστάσεις οι απλές και οι πιο συνθετες που μπορει να γινουν απλες.Γι αυτο πρέπει να τουσ μαθαίνουμε και να εξηγούμε αλλα να αφήνουμε να επιλέξουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. ναι ναι ναι ναι και ναι.
    συμφωνώ με όλα όσα λες sto ποστ synas :)

    απο πολύ μικροί οι άνθρωποι πρέπει να έχουν στη διάθεση τους την επιλογή. επεξηγήσεις και και όχι απαγορεύσεις. τα όρια μπαίνουν από μονα τους έτσι, βάσει των προσωπικών αναγκών, και όχι λόγω εξαναγκασμού. (καλό βέβαια στη θεωρία αλλά δύσκολο στην πράξη άμα ο ενήλικας δεν έχει λύσει το πρόβλημα της δικής του αυτοδιάθεσης)

    εγώ πάντως είμαι στην προσπάθεια..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. όντως, πολύ σωστή τοποθέτηση και θα μπορούσαν τόσα να λεχθούν.
    το "υπό μορφήν διδαχής και όχι περιορισμού" σαφώς και υπάρχει η ανάγκη του να δείχνεις τους δρόμους που τουλάχιστον εσύ γνωρίζεις μα είναι στο χέρι του άλλου προς τα που θα διαλέξει να πάει, νομίζω πως ο περιορισμός αυξάνεται την ώρα που υποσυνείδητα ψάχνουμε να βρούμε αυτό που εμείς φανταστήκαμε ότι θα μπορούσαμε να είμαστε και που μόνο σε μια φαντασία μπορεί να υπάρξει αφού είμαστε ήδη εμείς. στην χειρότερη προσπαθούμε για κάτι που δεν φανταστήκαμε καν-)
    και μην γελιόμαστε δεν είναι προστασία και για μένα δεν ήταν ποτέ. μπορώ να μεγαλώσω χωρίς λάθη? ποιος το έκανε αν ναι. παρατηρώντας, πιστεύω πως θα πάψει να επικρατεί σε αυτό το βαθμό. τουλάχιστον αυτό εισπράττω εγώ και συμφωνώντας με την pixie: "...Σίγουρα τα παιδιά είναι πολύ έξυπνα και καταλαβαίνουν τα πάντα".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. ioeu, καλώς όρισες! Φοβόμαστε μην μπούμε και στο περιθώριο πολλές φορές...

    pixie, σ' ευχαριστώ! Συμφωνούμε σε πολλά, ε;

    vroxopoios, ο καθείς ό,τι γουστάρει με λίγα λόγια...

    dodos, απλά δεν είναι τα πράγματα κι ούτε κανείς ξέρει πραγματικά πώς να διαπαιδαγωγήσει ένα παιδί, γιατί ζούμε και μέσα σε μια α' κοινωνία. Μην κάνουμε όμως την αδυναμία μας σημαία και νόμο...

    mary, αυτό έχει σημασία: τουλάχιστον να προσπαθούμε...

    elen, καλώς ήλθες! Ναι, προβάλλουμε και επιβάλλουμε τις δικές μας επιθυμίες και φόβους πάνω στα παιδιά και γενικότερα, θα έλεγα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή