Header Painting by Agapi Hatzi

Σάββατο, Φεβρουαρίου 10, 2007

Φλασάκι στην επιστήμη




Φυσικοί επιστήμονες, λέει, υποστηρίζουν τώρα, πως ενδέχεται να υπάρχουν τα ταχυόνια. Σωματίδια, που ξεπερνούν κατά πολύ την ταχύτητα του φωτός. Η ύπαρξη αυτών των σωματιδίων θα αναιρούσε την έννοια του χρόνου εντελώς. Και ότι όσο θα μεγάλωνε η ταχύτητά τους, τόσο θα μίκραινε η ενέργειά τους. Ενδιαφέρον, ε;


Δεν αντιφάσκει, λέει, με τη θεωρία του Einstein, διότι αυτή αφορά μονάχα στον από τις αισθήσεις μας αντιληπτό κόσμο. Κι ότι για να ήμασταν σε θέση να τα «δούμε», θα έπρεπε να πλησιάσουμε κι εμείς την ταχύτητα του φωτός, ήτοι να γίνουμε φως.

Πάντα με γοήτευε, ο τρόπος που η σύγχρονη φυσική αγγίζει τα όρια της φιλοσοφίας…

14 σχόλια:

  1. Στη σύγχρονη φιλοσοφία διαπρέπουν μόνο άνθρωποι που γνωρίζουν πολύ καλά Φυσική.
    Όμως και οι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν άποψη περί των...Φυσικών.

    Αγαπημένος μου φιλόσοφος-ο σπουδαιότερος εν ζωή Έλληνας για μένα-είναι και φυσικός: ο Ευτύχης Μπιτσάκης...
    Παλιά έτρεχα να τον ακούσω όπου μίλαγε....
    Καλό ΣΚ synas...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μπορεί να υπάρχουν αυτά, μπορεί και να μην υπάρχουν. Το πρόβλημα παραείναι θεωρητικό (προς το παρόν) για τα γούστα μου, αλλά πάντα έχει πλάκα να παρακολουθεί κανείς τέτοια θέματα από την αρχή. Στο τέλος, όταν καταλαβαίνει κανείς επαρκώς τι γίνεται, είναι σε θέση να γελάει με τις περισσότερες από τις θεωρίες που είχαν ακουστεί στην αρχή. Φυσικά, δε γίνεται αλλιώς, αυτή είναι η διαδικασία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. >Το πρόβλημα παραείναι θεωρητικό
    >(προς το παρόν) για τα γούστα
    > μου.

    πάντως για την πειραματική φυσική είναι εντελώς πρακτικό το θέμα και ζητάει επειγόντως θεωρητική στήριξη. Είναι πειραματικό δεδομένο ότι συσχετισμένα σωματίδια (*) αλληλεπιδρούν με ταχύτητα που είναι κατ'ελάχιστο 500.000.000km/sec, πολύ μεγαλύτερη δηλαδή των 300.000km/sec της "διατίμησης" της ταχύτητας του φωτός στο κενό.


    ______
    (*) Δεν είμαι φυσικός, οπότε μπορεί να κάνω κάποιο λάθος, αλλά συσχετισμένα σωματίδια είναι δύο σωματίδια που έχουν την ιδιότητα όταν επιδρώ στο ένα, "αυτομάτως" να μεταφέρεται η επίδραση και στο άλλο. Έχουν μάλιστα κάποιου είδους συμμετρία μεταξύ τους καθώς δημιουργούνται κατά ζεύγη στα πλαίσια της διατήρησης κάποιας φυσικής ποσότητας. Στο πείραμα δημιούργησαν 2 συσχετισμένα φωτόνια στο κέντρο μιας οπτικής ίνας 10km και το ένα έφυγε προς τη μια μεριά και το άλλο προς την άλλη. Λίγο πριν την έξοδο ανίχνευσαν το ένα και η επίδραση αυτή (μέτρηση) άλλαξε τα χαρακτηριστικά του άλλου "ακαριαία" ή τουλάχιστον με ταχύτητα τέτοια που αρκούσε ώστε η αλληλεπίδραση να λάβει χώρα στον χρόνο που μεσολάβησε από την μέτρηση του 1ου μέχρι την έξοδο του 2ου σωματιδίου από την ίνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. πάντως εμένα η έννοια των "ταχυονίων" μου φαίνεται διαισθητικά ασύμβατη με την πραγματικότητα. Τη νιώθω πολύ "μπακαλίστικη" ως προσέγγιση. Ξέρεις, μου λείπει κάτι, οπότε λέω ότι υπάρχει μια "εξωτική ουσία" που γεμίζει ακριβώς το κενό μου και μόνον αυτό. Είναι κάτι σαν τον "αιθέρα" που τόσα χρόνια παίδεψε την επιστήμη (και με κάποια έννοια επιστρέφει από την πίσω πόρτα στην προσπάθεια διερεύνησης του ποιού της σκοτεινής ύλης).

    Πάντως ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα για να στοχαστεί κανείς είναι το πόσο σημαντική είναι η "αίσθηση περί φυσικού" στην εξέλιξη της επιστήμης. Αν διαβάσει κανείς τα κείμενα των πρωτοπόρων της επιστήμης, θα δει ότι πολύ σοβαρά επιχειρήματα για τις υποθέσεις τους, θεωρούσαν αυτά που τις έκαναν να φαίνονται φυσικές. Ένα εξαιρετικό βιβλίο όπου μπορεί να το δει κανείς αυτό είναι το "Στους ώμους γιγάντων" του Stephen Hawking (εκδόσεις Τραυλός).

    Όντως synas, η επιστήμη πλέον έχει προχωρήσει τόσο που έχει συναντήσει τη φιλοσοφία, η οποία επιτέλους έπαψε να είναι φέουδο των "φιλολόγων" και επίστρεψε στην αγκαλιά του ορθολογισμού :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. >επίστρεψε στην αγκαλιά του ορθολογισμού

    Μακριά από μένα η προστακτική. "επέστρεψε" ήθελα να πω ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Να διαβάσεις το "The Tao of physics", τότε. Θα σ' αρέσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. teiresias, μόνο να μην εγκλωβίζεται η σκέψη στα στενά όρια της επιστημονικής λογικής...

    thrass, και μια λέξη να προσθέσεις στα γνωστά δεδομένα, αξίζει τον κόπο.

    hracker, με έχεις αφήσει άναυδη! Πάντως η φιλοσοφία απαιτεί και κάποια ενορατική σκέψη, όχι στείρο ορθολογισμό. Δεν είναι απλή σύνθεση των πεδίων γνώσης, είναι κάτι παραπάνω από αυτό.

    3 pad, καλά... έχω να διαβάσω... Ουουου!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. hracker,
    Με τα entangled photons είχα ασχοληθεί τελευταία φορά κάπου στα 2003. Τότε λοιπόν, ήταν ακόμη φανερό ότι δεν καταλαβαίναμε τι ακριβώς συνέβαινε (παρόλο που ήμαστε ήδη σε θέση να χρησιμοποιούμε το φαινόμενο, στην Κβαντική Κρυπτογραφία, που έχει και εμπορικές εφαρμογές). Την ίδια αίσθηση έχω ακόμη. Είναι νωρίς.

    Θα διαφωνήσω πάντως ότι οι νέες θεωρίες έμοιαζαν πάντα εύλογες. Η Κβαντομηχανική σε πόσους μοιάζει εύλογη άραγε, 100 χρόνια μετά την αφετηρία της;

    Για τα ταχυόνια η βασική πρόκληση είναι η εξής (όπως την καταλαβαίνω): το όλο θέμα δένει άμεσα με το παρελθόν τής Φυσικής, αν δεχτούμε την έννοια της μιγαδικής μάζας. Οπότε, πρέπει να αποφασίσουμε τι είναι η μιγαδική μάζα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. >Πάντως η φιλοσοφία απαιτεί
    >και κάποια ενορατική
    >σκέψη, όχι στείρο ορθολογισμό.

    Συμφωνώ και επαυξάνω (αν και πλέον είμαι πολύ προσεκτικός πριν χαρακτηρίσω στείρα οποιαδήποτε μεθοδολογία προσέγγισης οποιουδήποτε θέματος). Όντως λοιπόν, η ενόραση, η έμπνευση, η φώτιση (πες το όπως θέλεις) είναι συνήθως η κινητήρια δύναμη για την αλλαγή παραδείγματος (σύμφωνα με την ορολογία του μπαρμπαΚούν). Σχεδόν πάντα, όταν έχουμε θεμελιακές αλλαγές στην άποψή μας για τον κόσμο, αυτό προκύπτει γιατί κάποιου του "καρφώνεται η ιδέα" ότι τα πράγματα δεν είναι όπως όλοι νομίζουν αλλά αλλιώς. Η ορθολογική απόδειξη έπεται και δεν είναι παρά το εργαλείο για να αποδείξει την ορθότητα του "καρφώματός" του. Το ότι έπεται της έμπνευσης όμως, δεν της αφαιρεί ούτε ένα γραμμάριο χρηστικότητας κατά τη μετατροπή μιας επιστημονικής υπόθεσης σε επιστημονική άποψη-θεωρία.


    > με έχεις αφήσει άναυδη!
    μπορείς να γίνεις λίγο επεξηγηματική; Δεν κατάλαβα γιατί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @ thrass

    >Θα διαφωνήσω πάντως ότι οι νέες
    > θεωρίες έμοιαζαν πάντα εύλογες

    δεν εννούσα αυτό (μάλιστα σπανίως μια ριζοσπαστική θεωρία μοιάζει εύλογη στο επιστημονικό κατεστημένο).

    Αυτό που εννοώ είναι ότι αυτός που διατυπώνει μια νέα θεωρία ή υπόθεση, συνήθως δείχνει μεγάλο σεβασμό στο πόσο (αυτουνού τουλάχιστον) του φαίνεται "φυσική".

    Για δες και την έννοια "κομψότητα" που τόσο συχνά συναντάμε ως μη μετρήσιμο αλλά σεβαστότατο προσόν θεωριών και υποθέσεων. Για κάποιες μάλιστα (πχ θεωρία χορδών) η κομψότητα και η απλότητα (άρα η φυσικότητα) είναι τόσο σημαντικές ώστε ακόμη κι αν πάνω από 20 χρόνια έρευνας δεν έχουν (σχεδόν) τίποτα προσφέρει, να είναι αρκετές αυτές (η κομψότητα κλπ) ώστε να κρατάν αμείωτο το ενδιαφέρον των ερευνητών και ακλόνητη την πεποίθησή τους ότι είναι στην κατεύθυνση της αλήθειας.

    >Η Κβαντομηχανική σε πόσους
    >μοιάζει εύλογη άραγε, 100
    > χρόνια μετά την αφετηρία της;

    Σε n+[hracker] :-)

    Μάλιστα πιστεύω κι εγώ (όπως νομίζω και κάποιοι θεωρητικοί φυσικοί) ότι είναι η διαδρομή μέσω της οποίας η επιστήμη θα φθάσει να ακουμπήσει τα λεγόμενα "παραφυσικά" φαινόμενα. Όλα αυτά δηλαδή που άπτονται της ανθρώπινης εμπειρίας και ως τέτοια πολλοί τα δέχονται ως γεγονότα και τα οποία για την ώρα είναι μη μετρήσιμα (κάτι παρόμοιο όπως με την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η εμπειρία της οποίας -πχ με την όραση- προϋπήρχε της εφεύρεσης των ραδιοφωνικών δεκτών με τους οποίους έγινε επιστημονικά και αντικειμενικά μετρήσιμη)

    >Για τα ταχυόνια η βασική
    > πρόκληση είναι η εξής (όπως
    > την καταλαβαίνω):
    ...
    >
    δυστυχώς οι γνώσεις μου δεν μου επιτρέπουν να παρακολουθήσω τα περί μιγαδικής μάζας. Πάντως εξακολουθώ να βλέπω την έννοια των ταχυονίων ως "μπακαλίστικη" χωρίς με αυτό να θέλω να αφαιρέσω από τη σοβαρότητα των ερευνών και ερευνητών τίποτα. Απλά νομίζω ότι είναι η εύκολη λύση για να μην απαγκιστροθώ από το τρέχον παράδειγμα. Το ίδιο γινόταν και με τον αιθέρα: δεν γούσταραν να αφήσουν στην άκρη ότι μπορεί κάτι να μεταδίδεται απουσία μέσω μετάδοσης (φως), οπότε η εύκολη λύση-πατερίτσα για την αγκύλωση ήταν η εφεύρεση του αιθέρα.

    Πολύ μου αρέσει αυτή η κουβέντα κι ελπίζω να μην είμαι ο μόνος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Τα όρια της μεταφυσικής καλύτερα...νιου ιν ντε χουντ/.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. hracker, δυστυχώς δεν μπορώ να σας ακολουθήσω στα περί μιγαδικής μάζας... αδυνατώ...

    chris, η μεταφυσική είναι κλάδος της φιλοσοφίας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. @synas
    > η μεταφυσική είναι κλάδος της
    > φιλοσοφίας...

    η φιλοσοφία προσπαθεί να σχεδιάσει γενικές απόψεις στις οποίες να ΥΠάγεται η εμπείρία

    η μεταφυσική ασχολείται με το εντελώς αντίθετο: δέχεται ως γενόμενες, ανθρώπινες εμπειρίες που (ακόμα) δεν υπάγονται σε κάποια (κοινώς) αποδεκτή θεωρία για την πραγματικότητα. Χρησιμοποιώντας ως αξίωμα την ορθότητα των εμπειριών αυτών, γενικεύει και προτείνει υποθέσεις στις οποίες να υπάγεται αυτή η εμπειρία.

    Το πρόβλημα σήμερα, είναι ότι (ακόμα) η εμπειρία δεν μπορεί να διαχωριστεί με επιστημονικό τρόπο από τη φαντασία. Έτσι η μεταφυσική παραμένει αντικείμενο πίστεως, επιστημονικώς αστήρικτης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. hracker, δεν έχω κάνει εγώ την ταξινόμηση των πραγμάτων. Η Μεταφυσική είναι κλάδος της Φιλοσοφίας. Ίσως μιλάς περισσότερο για θρησκείες και δόγματα. Η μεταφυσική δεν δέχεται τίποτα, δεν έχει αξιώματα, ψάχνει κι αυτή κάτι, όπως όλοι οι κλάδοι της φιλοσοφίας. Απλώς είναι λίγο πιο... αφηρημένη και αναπόδεικτη... Όμως ο άνθρωπος δεν μπορεί να σταματήσει να ασχολείται με την αναζήτηση αυτή κι ούτε είναι και κακό... Κακό είναι, ναι, να πουλάς "αλήθειες"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή